به تمام اشیایی که دارای طول ، عرض و ارتفاع باشند حجم گفته میشود.
همانطور که دایره ،مربع و مثلث سطوح هندسی پایه هستند ، کره،مکعب و هرم احجام پایه هندسی میباشند و معمولا همه احجام طبیعت از ترکیب یا تغییر شکل این سه حجم بدست می آیند.
میدانیم که از حرکت خط در فضا سطح بوجود می آید و از حرکت سطوح در فضا حجم تشکیل میشود .
در طراحی احجام معماری هر چند که پلان دوبعدی بسیار تاثیر گذار است ولیکن از یک پلان دو بعدی میتوان احجام متفاوتی طراحی کرد .
طراحی حجم به طرق مختلفی قابل انجام است مثلا بصورت ترکیب احجام با یکدیگر (شکل1و2 و3)، یا از طریق کم کردن احجام از یکدیگر ویا تغییر احجام هندسی پایه (شکل 4و6و5) و یا بصورت طراحی پوسته ای روی حجم کلی ساختمان (شکل 7 تا 10) ، گاهی با قرار دادن بازشو ها و یا قابهایی روی بدنه حجم بنا میتوانیم حجممان را طراحی کنیم مانند شکل 11
شکل1
شکل 2
شکل 3
شکل 4
شکل 5
شکل 6
نمونه های از طراحی بر روی پوسته حجم بنا و استفاده از تغییر مصالح در نما های حجم
شکل 7
شکل 8
شکل 9
شکل 10
شکل11
در طراحی حجم یک بنا در معماری عواملی مانند رنگ و بافت حجم بر ترکیب بصری ساختمان تاثیر گذارند . گاهی یک حجم ساده از یک ساختمان با تنوع رنگ و بافت بسیار چشم نواز خواهد بود. این امر با در کنار هم قرار دادن مصالحی که با هم هماهنگی دارند از لحظ جنس و بافت و رنگ نیز امکان پذیر است.
دو تصویر بالا ترکیب سیمان و شیشه در جحم ساختمان Farnsworth house از میس وندر روهه را نشان میدهد که یکی از برترین آثار اوست .(در پست های بعد در مورد این بنا توضیحات کامل ارائه خواهد شد)